Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2016

Προσκύνηση εικόνων, χαριτωμένων αντικειμένων…


Μετά τον πρόσφατο σάλο που δημιουργήθηκε από την λιτάνευση της ιερής παντόφλας του αγίου Σπυρίδωνος στην ΙΜ Βατοπαιδίου, με υβριστικές αναφορές από μέρος απίστων (αναμενόμενο), μερικών δυσπίστων (κι αυτό αναμενόμενο) και μερικών ‘’πιστών’’ (εκεί το πρόβλημα), δύο σκέψεις.

Κατηγορήθηκαν για ειδωλολατρεία κι η βοή ήταν αρκετά ισχυρή (συνήθης κατάσταση η χρησιμοποίηση μεγάφωνων στα όντως στραβά ή τάχα στραβά) με αποτέλεσμα ‘’πάλι’’ η διχόνοια σε έξυπνους χριστιανούς και βλάκες.

Είναι όμως ένας καλός προβληματισμός, και μια ‘’ταραχή’’ που επιφέρει τάξη, σε όσους καλοπροαίρετους επιδέχονται αυτήν. Κατά Θεόν τάξη.

Από την σημασία των αγίων εικόνων στα σπίτια μας (Οσίου Παϊσίου Αγιορείτου) ακούμε τον άγιο να ‘’κλείνει’’ τον λόγο με την πρόταση/θέση: …Όλη η βάση είναι η ευλάβεια. Βλέπεις, άλλος ακουμπά στον τοίχο που ακούμπησε η εικόνα και παίρνει Χάρη, και άλλος μπορεί να έχει την καλύτερη εικόνα, αλλά, επειδή δεν έχει ευλάβεια, δεν ωφελείται. Ή ένας μπορεί να βοηθηθεί από έναν απλό σταυρό, και άλλος να μη βοηθηθεί από τον Τίμιο Σταυρό όταν δεν έχει ευλάβεια.

Φυσικά και πνευματικά, προηγείται το φως και έπεται η σκιά, με συνάφεια μάλιστα, σύμφωνα με το ‘’όσο πιο έντονο είναι το φως, τόσο πιο έντονες είναι κι οι σκιές’’ (πίσω από το παραπέτασμα) ποιοτικά και ποσοτικά*.

Μέσα στην σκηνή, πίσω από το παραπέτασμα , (στην καθημερινώς εννοούμενη ζωή) η ακολουθία, είναι ανάστροφη. Προηγείται στα μάτια μας το κακό και σκιά και ελλειπές και σκιαζόμενο από τον θάνατο και μετά έπεται (υπό προϋποθέσεις) και συμπληρώνει το κενό, το Άγιο Πνεύμα.

Πρώτα ‘’βλέπουμε’’ τον Ησαύ να έρχεται στον κόσμο, παρότι έχει συλληφθεί δεύτερος και μετά ‘’βλέπουμε’’ (αν δούμε) τον Ιακώβ, που έχει συλληφθεί πρώτος, να έρχεται και να του καλύπτει την ‘’τρωτή φτέρνα’’****

 […και είπεν Κύριος αύτη δυο έθνη εν τη γαστρί σου εισίν και δυο λαοί εκ της κοιλίας σου διασταλήσονται και λαός λαού υπερέξει και ο μείζων δουλεύσει τω ελάσσονι και ανεπληρώθησαν αι ημέραι του τεκείν αυτήν και τήδε ην δίδυμα εν τη κοιλία αυτής εξήλθεν δε ο υιός ο πρωτότοκος πυρράκης όλος ωσεί δορά δασύς επωνόμασεν δε το όνομα αυτού Ησαύ και μετά τούτο εξήλθεν ο αδελφός αυτού και η χειρ αυτού επειλημμένη της πτέρνης Ησαύ και εκάλεσεν το όνομα αυτού Ιακώβ (Γεν. κε’ 23]). 

Εχθές ‘’είδαμε’’ τις αναφορές μομφής ότι είμαστε ειδωλολάτρες και μάλιστα από ‘’πιστούς’’ ως σκιές και σήμερα, 6/11 εορτάζουμε την  Ανάμνηση Θαύματος Αγίου Σπυρίδωνα.

Σήμερα ακούσαμε το ευαγγέλιο** που σχετικά μας ενημερώνει, ότι η σκέψη της αιμορροούσης που έγινε με ευλάβεια ότι καν ακουμπήσω το κράσπεδο του ιματίου θα θεραπευτώ… (προσελθοῦσα ὄπισθεν ἥψατο τοῦ κρασπέδου τοῦ ἱματίου αὐτοῦ, καὶ παραχρῆμα ἔστη ἡ ῥύσις τοῦ αἵματος αὐτῆς) δεν αποχώρησε κενή.

Το κράσπεδο του ιματίου, η ‘’σκιά’’ του αποστόλου Πέτρου που θεράπευε…...15 ὥστε κατὰ τὰς πλατείας ἐκφέρειν τοὺς ἀσθενεῖς καὶ τιθέναι ἐπὶ κλινῶν καὶ κραβάττων, ἵνα ἐρχομένου Πέτρου κἂν ἡ σκιὰ ἐπισκιάσῃ τινὶ αὐτῶν. 16 συνήρχετο δὲ καὶ τὸ πλῆθος τῶν πέριξ πόλεων εἰς ῾Ιερουσαλὴμ φέροντες ἀσθενεῖς καὶ ὀχλουμένους ὑπὸ πνευμάτων ἀκαθάρτων, οἵτινες ἐθεραπεύοντο ἅπαντες. (Πραξ.ε’) …. η Τιμία Ζώνη, τα άγια λείψανα, οι εικόνες ήταν/είναι ειδωλολατρεία;

Όλα ‘’εμποτίστηκαν’’ από την δύναμη του Υψίστου και εξέρχεται δι αυτού του ιματίου και δι αυτής της σκιάς, η ίαση. Πλέον μάλιστα της σωματικής, η ψυχική σωτηρία.

Κι αυτή η ‘’παντούφλα’’ (κοροϊδευτικά μεν, ανίκανη δε ως σκιά να προσβάλλει το φως … καὶ τὸ φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει, καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ κατέλαβεν) ‘’έτυχε’’ θείας επισκέψεως.

Αληθώς ‘’τρώγονται’’ τα παπούτσια του αγ.Σπυρίδωνα, τα παντοφλάκια του αγ.Γρηγορίου θεολόγου στην Καρβάλη, τα σιδερένια παπούτισα στον μανταμάδο από τον αρχάγγελο Μιχαήλ … αφήνοντας ίχνη ότι αληθώς τρέχουν, ανταποκρινόμενοι στις ψυχωφελείς αιτήσεις των πιστών.

Κι εμείς, δια ίχνους ψηλαφούμε και εμβαθύνουμε, όσο ο νους ενεργεί σύμφωνα με την φύση του, ως ευθεία κίνηση***, που έχει κύριο χαρακτηριστικό να διαπερνά την παχυλή σάρκα και συμβαινόντων σε αυτήν… (φύση μας και κόσμο ως αδιαφανή, χωρίς αυτήν, ενδύματα) ώστε να μην μένει στα φαινόμενα, αλλά να οδεύει ευστόχως προς τις αιτίες…. (παρά την μομφή της ‘’χριστεμπορίας’’ …)   

Ούσα η Σάρρα εντός της σκηνής, άκουσε και γέλασε ότι θα τέξει υιό (τον Ισαάκ) που ευαγγελίζοντο οι 3 άγγελοι (στην φιλοξενία) στον Αβραάμ που συνδιαλέγονταν εκτός σκηνής.

Μας έχει δοθεί βέβαια η απόλυτη ελευθερία και θα μπορούσαμε να μείνουμε εντός σκηνής. Ούτε καν να ‘’στήσουμε’’ αυτί, να ‘’πιάσουμε’’ την συνομιλία Θεού και ανθρώπου. Να γελάσουμε*****, να κοροϊδέψουμε την ευλάβεια, εμείς οι έξυπνοι’’ ονοματίζοντάς την σκωπτικά, ως ειδωλολατρεία. Αλλά ΔΕΝ είναι. Μπορεί ακόμη να πάμε και πιο πίσω, προ επισκέψεως και ευλογημένης (με νόημα) μετονομασίας σε άβραμ και σάρα… αρνούμενοι την εύσπλαγχνη πρόσθεση του Α της αγάπης και αληθείας Του (Τριαδικού θεού) στην κεφαλή (από Άβραμ σε Αβραάμ) και της δικαιοσύνης στο σώμα (το ‘’Ρ’’ της Σάρρας από Σάρα).

Στάση όμως, μάλλον αφιλόξενη και απωθητική της Αγίας Τριάδος, που, όσο η ευλάβεια έλκει χάρι και θαυματοποιεί, τόσο η ανευλάβεια Τον απωθεί.

---

* Η ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ (και με ελληνική βοήθεια και ‘’όχι τυχαία 27 Ιαν’’ … )

** Εὐαγγέλιον (αναγινωσκόμενο την 6 Νοε)
ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ Η´ 41 - 56
41 καὶ ἰδοὺ ἦλθεν ἀνὴρ ᾧ ὄνομα Ἰάειρος, καὶ οὗτος ἄρχων τῆς συναγωγῆς ὑπῆρχε· καὶ πεσὼν παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ παρεκάλει αὐτὸν εἰσελθεῖν εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ, 42 ὅτι θυγάτηρ μονογενὴς ἦν αὐτῷ ὡς ἐτῶν δώδεκα καὶ αὕτη ἀπέθνῃσκεν. Ἐν δὲ τῷ ὑπάγειν αὐτὸν οἱ ὄχλοι συνέπνιγον αὐτόν. 43 καὶ γυνὴ οὖσα ἐν ῥύσει αἵματος ἀπὸ ἐτῶν δώδεκα, ἥτις ἰατροῖς προσαναλώσασα ὅλον τὸν βίον οὐκ ἴσχυσεν ὑπ’ οὐδενὸς θεραπευθῆναι, 44 προσελθοῦσα ὄπισθεν ἥψατο τοῦ κρασπέδου τοῦ ἱματίου αὐτοῦ, καὶ παραχρῆμα ἔστη ἡ ῥύσις τοῦ αἵματος αὐτῆς. 45 καὶ εἶπεν ὁ Ἰησοῦς· Τίς ὁ ἁψάμενός μου; ἀρνουμένων δὲ πάντων εἶπεν ὁ Πέτρος καὶ οἱ σὺν αὐτῷ· Ἐπιστάτα, οἱ ὄχλοι συνέχουσί σε καὶ ἀποθλίβουσι καὶ λέγεις τίς ὁ ἁψάμενός μου; 46 ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν· Ἥψατό μού τις· ἐγὼ γὰρ ἔγνων δύναμιν ἐξελθοῦσαν ἀπ’ ἐμοῦ. 47 ἰδοῦσα δὲ ἡ γυνὴ ὅτι οὐκ ἔλαθε, τρέμουσα ἦλθε καὶ προσπεσοῦσα αὐτῷ δι’ ἣν αἰτίαν ἥψατο αὐτοῦ ἀπήγγειλεν αὐτῷ ἐνώπιον παντὸς τοῦ λαοῦ, καὶ ὡς ἰάθη παραχρῆμα. 48 ὁ δὲ εἶπεν αὐτῇ· Θάρσει, θύγατερ, ἡ πίστις σου σέσωκέ σε· πορεύου εἰς εἰρήνην. 49 Ἔτι αὐτοῦ λαλοῦντος ἔρχεταί τις παρὰ τοῦ ἀρχισυναγώγου λέγων αὐτῷ ὅτι Τέθνηκεν ἡ θυγάτηρ σου· μὴ σκύλλε τὸν διδάσκαλον. 50 ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀκούσας ἀπεκρίθη αὐτῷ λέγων· Μὴ φοβοῦ· μόνον πίστευε, καὶ σωθήσεται. 51 ἐλθὼν δὲ εἰς τὴν οἰκίαν οὐκ ἀφῆκεν εἰσελθεῖν οὐδένα εἰ μὴ Πέτρον καὶ Ἰωάννην καὶ Ἰάκωβον καὶ τὸν πατέρα τῆς παιδὸς καὶ τὴν μητέρα. 52 ἔκλαιον δὲ πάντες καὶ ἐκόπτοντο αὐτήν. ὁ δὲ εἶπε· Μὴ κλαίετε· οὐκ ἀπέθανεν, ἀλλὰ καθεύδει. 53 καὶ κατεγέλων αὐτοῦ, εἰδότες ὅτι ἀπέθανεν. 54 αὐτὸς δὲ ἐκβαλὼν ἔξω πάντας καὶ κρατήσας τῆς χειρὸς αὐτῆς ἐφώνησε λέγων· Ἡ παῖς, ἐγείρου. 55 καὶ ἐπέστρεψε τὸ πνεῦμα αὐτῆς, καὶ ἀνέστη παραχρῆμα, καὶ διέταξεν αὐτῇ δοθῆναι φαγεῖν. 56 καὶ ἐξέστησαν οἱ γονεῖς αὐτῆς· ὁ δὲ παρήγγειλεν αὐτοῖς μηδενὶ εἰπεῖν τὸ γεγονός.

**** Επί του πρακτέου, μπορεί κάποιος να διακρίνει πρώτα να του επιτίθενται σκιές που θα τον μιζερίζανε/μαυρίζανε και μετά ΑΝ το εντοπίσει (ότι είναι πειρασμός, πυρράκης δασύς σαν τον Ησαύ) και επιθυμήσει την λύση του προβλήματος, ας προσευχηθεί (ή γενικά ή ειδικά στον εορτάζοντα άγιο, όπως μας προτείνει το παρόν άρθρο, σε όποιον κάτι σχετικό του συνέβει…) για να έλθει ο Ιακώβ (στον τύπο του Αγίου Πνεύματος τότε μεν προτυπούμενο νυν δε ενεργούμενο) και καλύψει την τρωτή μας πτέρνα…  κάλυψη με φως, χαρά, ζωή.     
***** προσέγγιση του Μεσσία και του μεσσιανισμού φιλοσοφικοθεολογικοτεχνοκρατικά…

---

Για δε την αιμορροούσα και συροφοινίκισσα και κόρη του Ιαείρου και συγκύπτουσα και αγία Φωτεινή… εκ του Πώς δικαιολογούνται οι πέντε άνδρες της Σαμαρείτιδας και ο έκτος που δεν ήταν άνδρας της; (αγ.Μαξίμου ομολογητού) γνωρίζουμε πως δηλώνουν και την ανθρώπινη φύση στο σύνολο της και την ψυχή του κάθε επί μέρους ανθρώπου, με όλους εμάς εν τέλει, αποδέκτες.

Αμήν, καλή προκοπή, δι ευχών, αφού ενστερνιστούμε και αντιμετωπίζουμε πνευματικά τις καταστάσεις…. Τότε και μόνο τότε (επειδή τα γενόμενα συμβάντα Του Κυρίου παρότι συνέβησαν άπαξ, παρατείνονται στους αιώνες) η στιχομυθία:

- Τίς ὁ ἁψάμενός μου; .... Ἥψατό μού τις· ἐγὼ γὰρ ἔγνων δύναμιν ἐξελθοῦσαν ἀπ’ ἐμοῦ. 
και
ὁ δὲ εἶπεν αὐτῇ· Θάρσει, θύγατερ, ἡ πίστις σου σέσωκέ σε· πορεύου εἰς εἰρήνην.  

θα πάψει να είναι ιστορική, αλλά πλέον βιωματική, με εμάς, να απτώμεθα ευλαβώς το ''κράσπεδο του ιματίου'' και Ο Κύριος να επαινεί την πίστη ανταποκρινόμενος με παροχή δύναμης (εκ Θύρας ευλογημένης κι όχι ωσάν κλέφτες και άρπαγες).... 



       

1 σχόλιο:

  1. Η βυζαντινή ορθόδοξη αγιογραφία δεν είναι απλά μια "τέχνη", είναι ιερή τέχνη. Δεν είναι "ζωγραφική", είναι θεολογία. Δεν είναι "καλλιτεχνική έκφραση", είναι προσδοκία σωτηρίας. Δεν είναι "στολίδι", είναι συνάντηση με το θείο. Δεν είναι "φωτογραφία", είναι "εις Χριστόν παιδαγωγία". Δεν είναι "αντικείμενο", είναι ιερό σκεύος. Δεν είναι "υλική αξία", είναι υπέρβαση. Δεν είναι "συλλεκτικό είδος", είναι παρηγοριά, παραμυθία και ανάπαυση των Ορθοδόξων Χριστιανών κοντά στον Τριαδικό Θεό.

    Χαρακτηριστικά της Βυζαντινής Αγιογραφίας
    Ο χαρακτήρας της Ορθόδοξης αγιογραφίας είναι σεμνός, κατανυκτικός, με πνευματικό και όχι σωματικό κάλλος. Τα άγια πρόσωπα εικονίζονται "εν αφθαρσία", με πνευματική και σωματική ρωμαλεότητα, με ανδρείο και γενναίο φρόνημα, με ευθύτητα. Η εικόνα είναι η σκάλα που μας ανεβάζει στον Ουρανό, αλλά και κατεβάζει τον Ουρανό στη γη. Είναι ένα σημείο συναντήσεως κτιστού και ακτίστου, παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος, του "νυν" και "αεί".

    Ιδιότητες της Βυζαντινής Αγιογραφίας
    Η Βυζαντινή αγιογραφία:
    1. Καταργεί το κοσμικό φως. Σε καμμία Ορθόδοξη εικόνα δεν αποδίδεται σκιά. Όλα ειναι φωτεινά και ευδιάκριτα, επειδή φωτίζονται από τον Ανέσπερο Ήλιο της Δικαιοσύνης, τον Χριστό.
    2. Καταργεί τον κοσμικό χώρο και χρόνο. Η εικόνα διατηρεί τα ιστορικά στοιχεία και πλαίσια αυτού που απεικονίζει, αλλά δε δεσμεύεται από αυτό. Ο Τριαδικός Θεός είναι άχρονος και αχώρητος. Ο χώρος και ο χρόνος είναι ανθρώπινα μεγέθη. Έτσι, η ορθόδοξη αγιογραφία δε διστάζει να αποδεσμευτεί από τη φυσιοκρατική αντίληψη της κοσμικής τέχνης.
    3.Καταργεί την προοπτική. Δεν τηρείται η φυσική τάξη των πραγμάτων. Αυτή η αντίστροφη προοπτική, δηλώνει το μυστικό βάθος της εικόνας, που είναι το σωτηριώδες έργο του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή